Opis

W przeszłości Pruszcz Gdański znajdował się nad jeziorem lagunowym, gwarantującym bezpośrednie połączenie z morzem. Tym samym obszar ten stanowił jeden z końcowych punktów na szlaku łączącym bursztynonośne wybrzeża Bałtyku z terenami Cesarstwa Rzymskiego. Położenie nad ówczesnym jeziorem wpływało zarówno na rozwój kontaktów handlowych, jak i wzbogacało dietę mieszkańców w produkty pochodzenia morskiego.

Poza czynnikami hydrologicznymi na rozwój osadnictwa wpłynęło korzystne nizinne ukształtowanie terenu, a także znajdujące się tu żyzne gleby pogranicza Żuław Wiślanych z Pobrzeżem Wschodniopomorskim. Pomiędzy II w. p.n.e. a V w. n.e. obszar dzisiejszego Pruszcza Gdańskiego, a także jego najbliższa okolica, stanowiły jeden z najbardziej znaczących kompleksów osadniczych Pomorza. Odnajdywane relikty zabudowy oraz nekropolie, podkreślają jak silnie rozwinięta gospodarczo i społecznie była ludność zamieszkująca ten teren, utożsamiana kolejno z kulturami oksywską i wielbarską. Okolice Pruszcza były istotnym centrum handlu prowincjonalnego jak i dalekosiężnego. Dzięki archeologicznej analizie licznych i wielkościowo obszernych cmentarzysk, wiadomo, że region ten charakteryzował się bardzo gęstym zaludnieniem. Liczne znaleziska monet, a także towary i przedmioty importowane z terenu Imperium Romanum odnajdywane na terenie Pruszcza, wskazują na znacząca rolę kontaktów handlowych, łączącą się z pokaźną ilością dóbr jakie mieli do zaoferowania przybyszom tutejsi mieszkańcy. Dodatkowo o wysokim poziomie społeczeństwa świadczą bardzo bogato wyposażone groby.

Najstarsze opisy znalezisk archeologicznych z Pruszcza Gdańskiego pochodzą już z końca XIX w., natomiast najwcześniejsze badania archeologiczne prowadzone były od początku XX w. Niestety większość znalezisk sprzed II wojny światowej uległa zniszczeniu bądź zaginęła. Intensywne prace badawcze rozpoczęły się ponownie w latach 60. i kontynuowane były w kolejnych dekadach, co związane było z rozbudową miasta.

Rekonstrukcja Faktorii Handlowej i Międzynarodowego Szlaku Bursztynowego z okresu wpływów rzymskich w Pruszczu Gdańskim jest wyjątkowym przedsięwzięciem turystyczno-archeologicznym w skali całego kraju. Realizacja projektu zwiększa atrakcyjność turystyczną Pomorza i przyczynia się do promocji dziedzictwa kulturowego obszaru Morza Bałtyckiego. Temat szlaku bursztynowego i wymiany handlowej z prowincjami Imperium Rzymskiego, stanowi ważny element dorobku kulturowego tej części Europy i rejonu Pomorza. Faktoria Handlowa, w skład której wchodzą: Chata Wodza – ekspozycja muzealna, Hala Targowa – miejsce spotkań z żywą archeologią oraz rekonstrukcje Chaty Bursztyniarza i Chaty Kowala, zostały pomyślane jako miejsce połączenia nowych technologii z bogactwem zabytków archeologicznych i pięknem bursztynowych eksponatów. Efektem tego przedsięwzięcia jest niezwykle interesujący obiekt, gdzie można zarówno odpocząć, jak i dowiedzieć się o życiu sprzed niemal 2 tysięcy lat.